Tarnów bez barier – w kilka lub wiele godzin
Od kilku lat Tarnowskie Centrum Informacji kierowane przez dyrektora Marcina Pałacha jest w pełni wyposażone w sprzęt, a także dba o materiały, z których korzystają niepełnosprawni. Do położonych na parterze pomieszczeń TCI prowadzą szerokie drzwi, przez które wygodnie, bezkolizyjnie wjeżdżają osoby na wózkach. Hol pokonują po dobrze wyprofilowanej pochylni. Wewnątrz jest odpowiednie umeblowanie dostosowane do stopnia i rodzaju niepełnosprawności. Między innymi biurko ze zmienną wysokością blatu regulowane elektrycznie za pomocą przycisku. Z internetu, samodzielnie korzystać mogą turyści słabowidzący lub niewidzący dzięki zainstalowanemu w komputerze programowi odczytującemu treść wyświetlaną na ekranie. Wspomnijmy też o elementarnym wymogu aranżacji, nie zawsze oczywistym dla placówek „it”. Toaleta. Turyści w Tarnowskim Centrum Informacji mają miejsce, w którym mogą się odświeżyć i jest ono przystosowane dla osób niepełnosprawnych.
Gdy zabraknie zmysłu wzroku, wyostrza się zmysł dotyku
Tarnów był pierwszym w kraju miastem, które wprowadziło w 2005 roku audio-przewodniki. W TCI można bezpłatnie wypożyczyć odtwarzacz MP3 ułatwiający samodzielne zwiedzanie miasta. Turyści słabowidzący i niewidzący posługują się nowoczesnym przewodnikiem Navigo City Tarnów działającym w oparciu o technologię lokalizacji satelitarnej GPS. Aplikację można zainstalować we własnym odbiorniku GPS, choćby w popularnym smartfonie posiadającym tę funkcję. Nieocenioną wygodę stanowią przewodniki w formie map tyflologicznych i reliefowych grafik dotykowych opracowane przy współpracy Polskiego Związku Niewidomych. Obrazują Tarnów, ale też Nowy Sącz i Kraków. Profesjonalny przewodnik dla niewidomych i słabowidzących wykonało Studio Tyflografiki „Tyflograf” , które jest największą firmą w Polsce zajmującą się profesjonalnym tworzeniem, od projektu do wykonania, tyflograficznych odzwierciedleń rzeczywistości. Kompletny przewodnik zawiera oprócz map tyflologicznych i grafik również audioprzewodniki i „Katalog Największych Atrakcji Turystycznych Małopolski” wydany zarówno w piśmie punktowym Brailla jak i w druku powiększonym. Mapy są wyraźnie i czytelne. Pod palcami wyczuwa się zmienną fakturę, różniącą się w przypadku oznaczenia parków, rzek czy budynków. Na przykład wklęsłe linie mówią, że to ulica. Na planszach fasady zabytków są trójwymiarowe. Niewidzący dotykiem poznają ich wygląd. Nie tylko. Także wielkość i proporcje, co pozwala uświadomić dobie, jakie gabaryty ma budynek w stosunku do wzrostu człowieka. To nie koniec wrażeń. Do zestawu dołączona jest też pocztówka dźwiękowa. Przestrzenne dźwięki wywołują u słuchacza wrażenie, że znalazł się dokładnie w tym miejscu, które dotykowo ogląda na planszach. – Widzimy mózgiem, nie oczami. Oczy to tylko pewna końcówka, która daje impuls do mózgu, gdy tego zmysłu zabraknie, wyostrza się zmysł dotyku – uświadamia, jak użyteczny jest ten pomysł, Jan Ortyl, prezes Okręgu Małopolskiego Polskiego Związku Niewidomych. – Dla osób z dysfunkcją wzroku to materiał bardzo pomocny, nie tylko jako dla turystów, ale i mieszkańców, bo w ten sposób, poprzez plany i grafiki mogą zobaczyć dotykiem, jak wygląda ich miasto – uzasadnia prezes Ortyl.
Turysta na wózku zwiedza miasto
Z kolei osoby poruszające się na wózku mogą łatwo wytyczyć własną trasę zwiedzania w oparciu o publikację „Tarnów bez barier”. Wydana została w tradycyjnej formie drukowanej, jest także w wersji internetowej. „Tarnów w kilka godzin – wersja dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich” prowadzi szlakiem sugerowanym przez pracowników TCI. Rozpoczyna się na tarnowskim renesansowym rynku z budynkiem Ratusz zaprojektowanym przez Jana Marię Padovano. Na ratuszowej wieży godziny odmierza zegar o najstarszym w Polsce ręcznie nakręcanym mechanizmie. Z rynku trasa wiedzie na plac Katedralny. Od tej strony znajduje się podjazd dla wózków do bazyliki katedralnej. Wewnątrz na uwagę zasługują najwyższe w Europie, piętnastometrowe pomniki nagrobne rodu Tarnowskich i Ostrogskich wykonane przez Padavano i Jana Pfistera. Przed kościołem, pierwszy pomnik Jana Pawła II z 1981 roku. Muzeum Diecezjalne, najstarsze w Polsce, otwarte w 1888 roku, posiada bogate zbiory sztuki sakralnej od średniowiecza. Szczególnie cenny jest obraz Opłakiwanie z Chomranic namalowany w połowie XV w. Turysta na wózku bez trudu wjedzie do gotyckiego drewnianego kościoła p.w. Matki Bożej Szkaplerznej. W świątyni znajduje się otaczany czcią wiernych, słynący łaskami, malowany na desce obraz Matki Bożej Szkaplerznej. Wracając na ulicę Krakowską która jest główną aleją Tarnowa, mija się pomnik kataryniarza. Statua w pewnym sensie ożywiona. Grywa kataryniarskie melodie. Ustawiony jest w tym samym miejscu, w którym przed wojną uliczny artysta kręcił korbką swojej katarynki. Obecnie, przechodzień może posłuchać melodii z jego repertuaru. Zmienianego w zależności od okazji. I tak, w okresie Bożego Narodzenia z katarynki płyną dźwięki kolęd, a w święta państwowe – pieśni patriotycznych. Secesyjna ulica Krakowska, wprowadza w klimat epoki cesarsko-królewskiego Tarnowa. Kierując się z placu Sobieskiego, mijając kawiarnię w replice tarnowskiego tramwaju, na miejski deptak, ulicę Wałową, przejeżdża się wzdłuż kamienic między innymi do ławeczek poetów. Agnieszki Osieckiej, Jana Brzechwy oraz Zbigniewa Herberta. Nieco dalej stoi pomnik przystanku tramwajowego, wspomnienie komunikacji szynowej z lat 1911-1942. Przy ulicy Piłsudskiego mieści się największe w Polsce i Europie Seminarium Duchowne. Stąd niedaleko jest do Parku Strzeleckiego, gdzie w mauzoleum pochowano szczątki tarnowianina, gen. Józefa Bema, „Bohatera Polski i Węgier”. Od ulicy Wałowej warto skierować się na ulicę Goldhammera, dawniej najważniejszą część żydowskiego Tarnowa, z bankami i hotelami. W budynku z numerem 1, mieścił się ostatni dom modlitewny, czynny do 1993 roku. Przed II wojną światową, Żydzi stanowili blisko połowę mieszkańców miasta. Przy ulicy Żydowskiej mieści się Bima, pozostałość po Starej Synagodze. W tym miejscu organizowane są koncerty w ramach obchodów Dni Pamięci Żydów Galicyjskich. Ulicą Żydowską wraca się na tarnowski rynek. Jedną z atrakcji starówki jest mnogość restauracji i kawiarń. W karcie dań, w pozycji desery i napoje, polecaną pozycją jest „Tarninówka”, Pod tą nazwą podaje się herbatę, wzmacniający napar z owoców tarniny oraz mocną nalewkę. Od tarniny porastającej okolice tarnowskiego zamku, pochodzi, jak podaje Jan Długosz, nazwa Tarnowa. Tak mógłby wyglądać, mocno skrócony, wariant „Tarnowa w kilka godzin…”. Zainteresowanych zachęcamy do lektury pełnej wersji, a także i innych przewodników. Zapełni ona nie tylko kilku, ale wielogodzinny program zwiedzania.
Tarnowskie Centrum Informacji czynne jest codziennie – w dni powszednie od 8.00 do 20.00 a soboty i niedziele od 9.00 do 17.00 (do końca września; od października skracamy – w dni powszednie do 18.00 i zamykamy w niedziele)
Przydatne linki:
https://www.it.tarnow.pl/index.php/pol/O-nas/TCI-przyjazne-dla-niepelnosprawnych
http://malopolskie.pl/Turystyka/Informacje/?id=8351
http://niewidomi.home.pl/o_firmie.html
RCIT.421-156/15