→ Na którą do kościoła w Tarnowie?
→ Na którą do kościoła (nie tylko w Tarnowie)?
1. Katedra – Bazylika Mniejsza, Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej
Adres: ul. Kapitulna 2 (pl. Katedralny), 33-100 Tarnów
Parafia: katedralna, p.w. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Sanktuarium od: 2006r. (Matki Bożej Bolesnej) – bp tarnowski Wiktor Skworc
Kościół katedralny od: 1786r. (Papież Pius VI utworzył Diecezję Tarnowską)
Bazylika Mniejsza od: 14 kwiecień 1972r. (Papież Paweł VI)
Dekanat: Tarnów – Południe
Data budowy: I połowa XIV w. (pierwsze pisane źródła: 1346r. – wykaz świętopietrza)
Data powstania parafii: 1400r.
Odpust: 8 września
Wielkość kościoła: trzynawowy (w latach 1810 – 1816 przebudowany z kościoła jednonawowego poprzez scalenie z nawą kaplic i przedsionka) z wydłużonym prezbiterium zamkniętym trójboczną absydą. Powierzchnia kościoła: ok 750 m2
Wysokość obecnej wieży: 72 metry, ozdobiona koroną w 1898r (na pamiątkę 50. rocznicy jubileuszu rządów Franciszka Józefa). Pierwotna dobudowana prawdopodobnie w końcu XV w., po pożarze w 1494r. W 1810r. rozebrana do wysokości dachu, a w 1891r. zakończono budowę do stanu, w jakim jest obecnie.
Strona internetowa: https://www.katedratarnowska.pl/
Katedra tarnowska w szkicach dr A.B. Krupińskiego
Najważniejszy kościół w Tarnowie i w całej Diecezji Tarnowskiej – „Matka tarnowskich kościołów”. W tarnowskiej Katedrze znajdują się najważniejsze zabytki tarnowskie: słynie z renesansowych nagrobków przedstawicieli rodu Tarnowskich oraz manierystycznego Ostrogskich, które uchodzą za jedne z najwybitniejszych dzieł sztuki w Polsce takich mistrzów jak: Bartłomiej Berecci, Jan Maria Padovano i Jan Pfister. Pomnik nagrobny Barbary z Tęczyńskich Tarnowskiej (zm. 1521 r.) z warsztatu Bartłomieja Berecci uważany jest za najpiękniejszą rzeźbę przedstawiającą kobietę doby Renesansu w całej Europie. Zaś piętrowy pomnik hetmana Jana Tarnowskiego (zm. 1561r.) i jego syna Krzysztofa (zm. 1567r.), za najbardziej monumentalny w Europie. Wymiary jego wynoszą obecnie 13,8 m wysokości i 5,6 m szerokości.
Kościół orientowany.
Kościół wpisany na listę zabytków w 1930r.
2. Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej („na Burku”) – drewniany
Adres: ul. Najświętszej Panny Marii 1, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. Matki Bożej Szkaplerznej (na Burku)
Sanktuarium od: 1976r. (Matki Bożej Szkaplerznej) – bp tarnowski Jerzy Ablewicz
Dekanat: Tarnów – Południe
Data budowy: 1458r. (obecny kościół); fundatorzy: „sześciu wieśniaków z Przedmieścia Większego”
Data przebudowy:przed 1640r. (po pożarze); 1653r. – dobudowa barokowej sygnaturki na dachu; 1852-1854 – przesunięcie kościoła od potoku Wątok na nowe podmurowanie.
Data konsekracji: 1462r. (konsekracji dokonali kardynałowie: Izydor Prakseda i Mikołaj Atanazy)
Data powstania parafii: 1362 (bp krakowski Bodzanta) – 1400; od 26 kwietnia 1980r. (bp tarnowski Jerzy Ablewicz)
Odpust: 16-22 lipca (MB Szkaplerznej), niedziela przed 29 września (Archanioła Gabriela)
Wielkość kościoła: jednonawowy, z prezbiterium zamkniętym trójbocznie (od północy zakrystia). Powierzchnia kościoła: 112,75 m2
Wieża: dobudowana w 1910r., częściowo przekształcona w 1965r. (arch. Leon Stachowski)
Strona internetowa: www.mbsz.diecezja.tarnow.pl
Kościół Panny Marii „na Burku” w szkicach dr A.B. Krupińskiego
Kościół gotycki, drewniany, konstrukcji zrębowej, szalowany. W kościołku znajduje się, pochodzący z XVI w. łaskami słynący obraz Matki Bożej Szkaplerznej malowany na desce (w kościółku na „Burku” od 1854r.). Jest otoczony czcią od niepamiętnych czasów. Księgę Łask założono w 1936r. aby udokumentować dobrodziejstwa wymodlone u stóp Obrazu.
Kościół orientowany.
Kościół wpisany na listę zabytków w 1970r.
3. Matki Bożej Szkaplerznej (d. Archanioła Gabriela)
Adres: ul. Gumniska, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. Matki Bożej Szkaplerznej (na Burku)
Dekanat: Tarnów – Południe
Architekci: Anna Falęcka, Stefan Maciałowicz (architekci tarnowscy)
Data budowy: 1992 –
Wielkość kościoła: dwukondygnacyjny, (górna kondygnacja trójnawowa), docelowo w kondygnacji górnej kaplica – sanktuarium. Powierzchnia kościoła: 621,35 m2
Kościół pomocniczy w parafii pw. Matki Bożej Szkaplerznej (na Burku). Obraz ołtarzowy św. Archanioła Gabriela jest dziełem nestora polskiego malarstwa Stanisława Westwalewicza, a witraże i malowidła zostały zaprojektowane i wykonane przez syna – Andrzeja.
Kościół nie jest orientowany.
Strona internetowa: www.mbsz.diecezja.tarnow.pl
4. Świętej Trójcy („na Terlikówce”) – drewniany
Adres: ul. Tuchowska 5, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. św. Trójcy (na Terlikówce)
Dekanat: Tarnów – Południe
Data budowy: 1595 – 1597 (fundator: ks. Łukasza Godzinki, senior wikariuszy kolegiaty tarnowskiej); prawdopodobnie w 1527r. został ufundowany przez mieszczanina Adama Eberharda wcześniejszy kościół.
Data przebudowy: 1858r. (gruntowna renowacja kościoła z inicjatywy ks. Michała Króla, proboszcza katedry tarnowskiej) oraz w 1965r.
Data konsekracji: 15.11.1597r. (bp krakowski kard. Jerzy Radziwiłł)
Data powstania parafii: grudzień 1995r. (bp tarnowski Józef Życiński)
Odpust: Trójcy Przenajświętszej
Wielkość kościoła: jednonawowy z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od północy jest zakrystia a od południa przylega przedsionek. Powierzchnia kościoła: ok. 120 m2
Wieża: konstrukcji słupowej, z kruchtą w przyziemiu, nakryta hełmem baniastym z ośmioboczną latarnią.
Od 1600 r. w kościele znajduje się renesansowy obraz św. Trójcy namalowany w typie „Tronu Łaski” z napisem w języku hebrajskim. Bóg Ojciec, mający u lewej ręki 6 palców, tyle ile dni stworzenia świata trzyma na kolanach Chrystusa, nad Nimi unosi się Duch Święty w postaci gołębicy. Kościół gotycki, drewniany, konstrukcji zrębowej, szalowany.
Kościół jest orientowany.
Kościół wpisany na listę zabytków w 1970r.
Strona internetowa parafii: https://terlikowka-tarnow.pl/
5. Bł. Karoliny Kózkówny
Adres: pl. Ojca Świętego Jana Pawła II nr 1, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. bł. Karoliny Kózkówny
Dekanat: Tarnów – Wschód
Architekci: arch. Zdzisława Kaczor
Data budowy: 1985 – 2004 (oddany do użytku kościół górny)
Data powstania parafii: 16 lipiec 1993r. (bp tarnowski Józef Życiński)
Data konsekracji: 10.06.2018 r. (bp. Andrzej Jeż)
Odpust: niedziela przed lub po 18 listopada
Wielkość kościoła: ok. 3,5 tys. m2 (w tym kościół górny ok. 2,1 tys. m2 a dolny ok. 1,4 tys. m2) ; dwukondygnacyjny, wnętrze halowe, największy kościół w Tarnowie i całej Diecezji Tarnowskiej
Wysokość wieży: ok. 70m
Strona internetowa: parafiakaroliny.pl
Największy kościół w całej Diecezji Tarnowskiej, nie jest orientowany lecz usytuowany południkowo. Na fundamentach budowanego kościoła 10 czerwca 1987r. Jan Paweł II – papież Polak, w obecności prawie 2 milionów wiernych beatyfikował Karolinę Kózkę – patronkę kościoła. W świątyni znajdują się pamiątki po tym historycznym wydarzeniu: tron papieski i ołtarz z ambonką oraz obraz z procesu beatyfikacji Karoliny Kózki.
6. Miłosierdzia Bożego
Adres: ul. Klikowska 21, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. Miłosierdzia Bożego
Dekanat: Tarnów – Południe
Architekci: doc. A. Boratyński i mgr P. Łabowicz pod nadzorem prof. Andrzeja Skoczka i konstruktora mgr A. Gaika
Data budowy: 1984 – 1991
data konsekracji kościoła: 21 kwietnia 1990r. – dolny kościół; 25 grudnia 1991r. – górny kościół
Data powstania parafii: 17 listopada 1982r.
Odpust: pierwsza niedziela po Wielkanocy – Święto Miłosierdzia Bożego
Wielkość kościoła: dwukondygnacyjny, wnętrze halowe. Powierzchnia kościoła ok. 1 600 m2 (górny ok. 1000 m2, dolny ok. 375 m2 oraz chór ok. 200 m2)
Strona internetowa: http://mb.dsptarnow.pl/
Kształt kościoła stanowi bryłę w formie jakby piramidy, wokół której na wysokości linii dachu znajduje się żelbetonowa „cierniowa korona”. Rozbudowany chór na około 600 miejsc siedzących.
Kościół nie jest orientowany.
7. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny
Adres: ul. Zagumnie 23, 33-102 Tarnów – Klikowa
Parafia: p.w. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny
Dekanat: Tarnów – Południe
Architekt: Adolf Szyszko – Bohusz
Data budowy: 1948 – 1950
Data poświecenia: 27.08.1950r. (bp Jan Stepa)
Data powstania parafii: 1951r.
Odpust: niedziela po Oktawie Bożego Ciała
Wielkość kościoła: trójnawowy z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, po bokach którego znajdują się zakrystia i kaplica. Powierzchnia kościoła: 540 m2
Kościół murowany z cegły, otoczony murem granitowym z 1961r.
Kościół nie jest orientowany.
Strona internetowa parafii: www.klikowa.diecezja.tarnow.pl
8. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
Miejsce: ul. Zbylitowska 5, 33-101 Tarnów – Mościce
Parafia: p.w. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
Dekanat: Tarnów – Zachód
Architekci: Stanisław Gałęzowski i Władysław Pieńkowski (projekt z 1941r.)
Data budowy: 1948 – 1956
Data dobudowy kaplicy: 1959 – 1960
Data poświecenia: 7 października 1956r. (bp Karol Pękala)
Odpust: 3 maja oraz I niedziela października (św. Teresy od Dzieciątka Jezus)
Wielkość kościoła: trójnawowy, długość 57 m, szerokość 25 m, nawa główna wysoka na 20 metrów i długa na 25 metrów, wysokość kościoła 30 m. Do budowy kościoła zużyto ponad 6 mln cegieł z tarnowskiej cegielni „Na rudach”. Powierzchnia kościoła: ok 1200 m2
Strona internetowa: www.parafiamoscice.pl
Msza św. odprawiona na terenie Zakładów Azotowych w Tarnowie – Mościcach w dniu 5 lipca 1929 r. dała impuls do powstania komitetu budowy tymczasowej kaplicy, która została oddana do użytku w dniu
18 października 1931 r.
Już w 1931r. zawiązał się komitet budowy kościoła w Mościcach, jednak do wybuchu II wojny światowej nie udało się rozpocząć prac budowlanych.
Kościół nie jest orientowany
9. św. Krzyża i Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Miejsce: ul. Krzyska 112, 33-103 Tarnów – Krzyż
Parafia: p.w. św. Krzyża i Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Dekanat: Tarnów – Północ
Architekci: Augustyn Tarkowski (projekt rozbudowy kaplicy), odremontowany wg projektu arch. Marii Szymańskiej przez mistrza murarskiego Jana Marka; rozbudowa kościoła w latach 60. XX w.: zespół architektów z Krakowa pod nadzorem arch. J. Kursy
Data budowy kaplicy: 1883 – 1884
Data budowy kościoła (rozbudowa kaplicy): 1909 – 1910
Data rozbudowy kościoła: 1968 – 1971
Data poświecenia kaplicy: 21 września 1884r.
Data konsekracji nowego kościoła: 29 czerwca 1975r. (50. rocznica powstania parafii w Krzyżu)
Data powstania parafii: 10 maja 1925r. (erygował bp Leon Wałęga)
Odpust: niedziela przed lub po 27 czerwca (MB Nieustającej Pomocy) oraz niedziela po 14 września (Podwyższenie Krzyża)
Wielkość kościoła: trójnawowy. Powierzchnia kościoła: ok 450 m2
Strona internetowa: https://parafiakrzyz.pl
Na miejscu obecnego kościoła istniała kaplica zbudowana przez mieszkańców ówczesnej wsi Krzyż jako spełnienie ślubu za odwrócenie straszliwej zarazy cholery, jaka grasowała w okolicach Tarnowa w 1873r. W wiosce Krzyż w ciągu trzech miesięcy zmarło na tę chorobę około 150 mieszkańców. W latach 1968 – 1971 rozebrano do fundamentów kaplicę i zbudowano obecny kościół, który konsekrowano w 50. rocznicę powstania parafii w Tarnowie – Krzyżu. Budowę nowego kościoła nadzorował ks. Andrzej Kmiecik – proboszcz parafii. Rozbudowa była podyktowana faktem, iż wieś Krzyż z dniem 1 stycznia 1958r. stała się dzielnicą Tarnowa. Nastąpił szybki rozwój infrastruktury mieszkaniowej jednorodzinnej.
Kościół jest orientowany.
10. Chrystusa Dobrego Pasterza
Miejsce: ul. 16 Pułku Piechoty 10, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. Chrystusa Dobrego Pasterza
Dekanat: Tarnów – Północ
Architekt: mgr inż. arch. Otto Schier
Data budowy kościoła: 1996 – 2004
Data powstania parafii: 1992r.
Data konsekracji kościoła: 28 października 2012 r. (Biskup Tarnowski Andrzej Jeż)
Odpust: IV niedziela wielkanocna (Chrystusa Dobrego Pasterza)
Wielkość kościoła: dwukondygnacyjny, mogący pomieścić około 2000 wiernych, w tym 1000 miejsc siedzących; długość kościoła: 31,5m, wysokość w najwyższym punkcie: 30m. Powierzchnia kościoła górnego i dolnego: ok. 1350 m2
Wysokość wieży: 58 metrów
Tabernakulum umieszczone w centralnej części prezbiterium to dar parafii NSPJ z Tarnowa. Kosztem parafian zostało odnowione. Na tabernakulum widnieje pelikan –symbol Chrystusa pierwszych chrześcijan.
Na chórze 27 – głosowe organy piszczałkowe zbudowane w latach 2012 – 2015.
Przed kościołem „pod schodami” znajduje się grota z figurą Chrystusa Frasobliwego jako wotum wdzięczności za ocalenie parafian od grożącego im wypadku autobusowego podczas procesji rezurekcyjnej w 2011 r.
Strona internetowa: www.dobrypasterz.tarnow.opoka.org.pl
Kościół nie jest orientowany.
11. św. Stanisława Kostki
Adres: ul. Pszenna 3a, 33-101 Tarnów – Zbylitowska Góra
Parafia: p.w. św. Stanisława Kostki
Dekanat: Tarnów – Zachód
Architekt: Janusz Rypuszyński
Data budowy: 1908 – 1910 (dobudowa do istniejącego klasztoru)
Data konsekracji: 18 maja 1912r. (bp Leon Wałęga)
Data powstania parafii: 6 grudzień 1980r. (bp Jerzy Ablewicz)
Odpust: niedziela po uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa
Wielkość kościoła: jednonawowy. Powierzchnia kościoła: 493,75 m2
Strona internetowa: https://swstkostka.parafia24.info/
Neoromańskie ołtarze zostały sprowadzone z Lyonu w 1903r. z tamtejszego skasowanego klasztoru. Podczas ostrzału artyleryjskiego w 1915r. kościół i klasztor mocno ucierpiały.
Kościół nie jest orientowany.
12. św. Józefa i Matki Bożej Fatimskiej
Adres: al. Matki Bożej Fatimskiej 39, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. św. Józefa i Matki Bożej Fatimskiej
Sanktuarium od: 2003r. (Matki Bożej Fatimskiej)
Dekanat: Tarnów – Północ
Architekci: Jerzy Kozłowski, Krystian Seibert, Zbigniew Wolak (współpraca: K. Pęcławski, konsultacja A. Kozłowski). Pracami budowlanymi kierował Jerzy Boratyński.
Data budowy: 1957 – 1960
Data poświecenia: 16 październik 1960r. (bp Karol Pękala)
Data powstania parafii: 1951r.
Odpust: niedziele po 13 maja i 13 października (MB Fatimskiej) oraz 19 marca (św. Józefa)
Wielkość kościoła: trzynawowy o łącznej szerokości 22m i pełnej długości 45m; wysokość południowego szczytu kościoła: 25m; wysokość nawy głównej: 17m; wysokość naw bocznych i kaplicy: 8,5m. Powierzchnia kościoła: 990 m2
Wysokość wieży: zwieńczona stalowa iglicą, pokrytą blacha miedzianą: 45m (bez iglicy: 30m)
Strona internetowa: https://fatimatarnow.parafialnastrona.pl/
Pierwszy powojenny kościół w Tarnowie. Pod Kaplicą Oświęcimską znajduje się krypta grobowa z grobowcami biskupa Jana Stepy i Karola Pękali (bp Stepa przeniesiony do katedry w 2009 roku) – projektu inżyniera Witolda Popłowskiego, a rzeźba Dobrego Pasterza zaprojektowana i wykonana przez profesora Bronisława Chromego.
Kościół nie jest orientowany.
13. św. Maksymiliana M. Kolbego
Adres: ul. Urszulańska 9, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. św. Maksymiliana M. Kolbego
Dekanat: Tarnów – Południe
Architekt: Karol Politański (projekt pierwszego kościoła)
Data budowy: 1877 – 1878 (pierwszy kościół); 1979r. (kościół obecny)
Data konsekracji: 1878r. (bp tarnowski Alojzy Pukalski) oraz 2.04.1989r. (Abp tarnowski Jerzy Ablewicz – nowy kościół)
Data powstania parafii: 20.04.1979r.
Odpust: 14 sierpnia – św. Maksymiliana
Powierzchnia kościoła: ok. 450 m2
Strona internetowa: www.maksymilian.diecezja.tarnow.pl
Pierwotny kościół Urszulanek p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa został zbudowany w latach siedemdziesiątych XIX w. Po ustanowieniu parafii w 1979r. pierwotny kościół został rozebrany a na jego miejscu zbudowano obecny dwupoziomowy. Kościół nie jest orientowany. 5 maja 2018 r. w dolnym, wyremontowanym, kościele poświęcono i wprowadzono kopię cudownego obrazu Matki Bożej Łaskawej ze Lwowa (oryginał lwowskiego obrazu był przechowywany w parafii w latach 50.; przywiózł go do Tarnowa wygnany ze swojej diecezji metropolita abp Eugeniusz Baziak, który był później administratorem archidiecezji krakowskiej i konsekratorem bp. Karola Wojtyły a w Tarnowie przebywał on w latach 1952- 1956 gdzie mieszkał w domu przy ul. Limanowskiego 15, razem ze swoją mamą i siostrą.)
14. Kościół OO. Filipinów – p.w. św. Krzyża i św. Filipa Neri
Adres: ul. Piłsudskiego 9, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. św. Krzyża i św. Filipa Neri
Dekanat: Tarnów – Południe
Architekci: Karol Polityński, przebudowa i modernizacja wnętrza pod kierunkiem Krzysztofa Domagalskiego (1966r.)
Data budowy: 1878 – 1879
Data konsekracji: 25 maja 1879r. (bp Alojzy Pukalski)
Daty rozbudowy i przebudowy: 1883r.: dobudowa prezbiterium; 1905r.: dobudowa nowej zakrystii dawną przeznaczono na kaplicę Matki Bożej; 1966r.: przebudowa i modernizacja wnętrza
Data powstania parafii: 26 sierpień 1998r.
Odpust: 26 maja (św. Filipa Neri) oraz 14 września (Podwyższenia Krzyża Świętego)
Wielkość kościoła: jednonawowy. Powierzchnia kościoła: ok. 600 m2
Strona internetowa: www.filipini.eu
Kościół jest orientowany.
15. Najświętszego Serca Pana Jezusa
Adres: ul. Lwowska 102, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. św. Najświętszego Serca Pana Jezusa
Dekanat: Tarnów – Wschód
Architekt: Konstanty Jakimowicz; projekt podwyższenia wież: Roman Łomnicki
Data budowy: 1934 – 1939 oraz 1947 – 1952 (min.: podwyższenie wież)
Data przebudowy: 1962 – 1963: przebudowa prezbiterium; 1978r. porycie dachu blachą miedzianą
Data benedykcji kościoła: 10 czerwca 1945r.
Data konsekracji: 23 grudnia 1984r.(bp tarnowski Jerzy Ablewicz)
Data powstania parafii: 24 lutego 1946r.
Odpust: niedziela po Oktawie Bożego Ciała (Najświętszego Serca Pana Jezusa)
Wielkość kościoła: Nowoczesna bazylika o wnętrzu trójnawowym z transeptem oraz węższym i wyższym prezbiterium. Charakterystyczna jest symetryczna fasada z dwiema wysokimi, czwórgraniastymi wieżami, ściętymi płasko i zakończonymi krzyżami. Powierzchnia kościoła: ok 1500 m2
Wysokość wież: ok. 60m.
Strona internetowa: https://nspjtarnow.pl/oraz https://www.kaplica-tarnow.pl/ (kaplica szpitala św. Łukasza)
Kościół nie jest orientowany
16. Kościół OO. Bernardynów p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego
Adres: ul. Bernardyńska 13, 33-100 Tarnów
Parafia: katedralna
Dekanat: Tarnów – Południe
Fundator: hetman Jan Tarnowski (klasztor: 1550r.) oraz książę Paweł Sanguszko (kościół: 1752r.)
Data budowy: 1680r.
Data konsekracji: 1827r. jako kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego
Powierzchnia kościoła: ok. 375 m2
Strona internetowa: tarnow.bernardyni.pl
Pierwotny kościół p.w. Matki Bożej Śnieżnej (styl gotycki) został wybudowany w 1468r. Na mocy zarządzeń austriackich władz zaborczych Bernardyni utracili Kościół i Klasztor w 1789r. Z dawnego kościoła zachowała się gotycka rzeźba M.B. z Dzieciątkiem oraz obraz Chrystusa Cierpiącego z drugiej poł. XVII w. Obecny kościół i klasztor (1680r.) został przejęty po ss. Bernardynkach w 1789r. Początkowo nosił wezwanie św. Barbary. Konsekrowano go ponownie w 1827r. jako kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego. Kościół to budowla w stylu późnobarokowym z elementami wystroju klasycystycznego. Wśród ciekawych i wcześniejszych zabytków na terenie klasztoru wymienić można późnorenesansowy ołtarz szafkowy (poł. XVII w.) z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem. W latach 1889 – 1897 kościół i klasztor otrzymał nowy wystrój i polichromię. Tarnowscy Bernardyni nie prowadzą parafii. Działalność duszpasterska braci skupia się na całodziennym dyżurze w konfesjonale, szerzeniu kultu eucharystycznego (wieczysta adoracja Najświętszego Sakramentu). W kościele żywy jest kult św. Antoniego z Padwy. We wtorkowych mszach św. i nabożeństwach ku Jego czci bierze udział wielu wiernych czcicieli. Z kultem tym związana jest działalność charytatywna braci, którzy dzięki ofiarom do puszek św. Antoniego i pomocy innych dobroczyńców prowadzą kuchnię dla ubogich, wydającą 100 posiłków dziennie. Żywy jest także kult Chrystusa Cierpiącego i Matki Boskiej Bolesnej związany z cennym obrazem z pierwszej połowy XVI w. W ostatnich latach przeprowadzono generalny remont kościoła. Odnowiona została polichromia, ołtarze, budynek został osuszony.
Około 1465 r. gwardianem w tarnowskim klasztorze bernardynów był św. Szymon z Lipnicy.
Część cegieł, z których jest wykonany kościół i mur klasztorny pochodzi z rozebranego zamku na górze św. Marcina. Podczas remontu w roku 2020 odsłonięto dolne partie murów kościelnych, gdzie wyraźnie widać było dwa rodzaje cegieł. Większe, gotyckie o grubości 8,5 centymetra o nieregularnych kształtach, pochodzące z rozebranego zamku przeplatają się z mniejszymi, barokowymi o grubości 5,5 centymetrów. Również klamki do drzwi prowadzące z kruchty do krużganków w kształcie dłoni rycerza trzymającej buławę pochodzą prawdopodobnie z wyposażenia zamku.
Kościół i klasztor Bernardynów wpisany na listę zabytków w 1970 r.
17. Kościół OO. Misjonarzy p.w. Świętej Rodziny
Adres: ul. Krakowska 41, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. Świętej Rodziny
Dekanat: Tarnów – Południe
Architekt: Jan Sas-Zubrzycki a pracami kierował budowniczy tarnowski: Augustyn Tarkowski
Data budowy: 1904 – 1906
data poświęcenia: 1 wrzesień 1907 r.
Data konsekracji: 4 październik 1908 r.(bp tarnowski Leon Wałęga)
Data powstania parafii: 1906 r.
Odpust: pierwsza niedziela po Bożym Narodzeniu (Świętej Rodziny), 27 września (św. Wincentego)
Wielkość kościoła: trójnawowy, bazylikowy z transeptem(długość 61 m, szerokość w nawie krzyżowej 30 m i wysokość w sklepieniu kopuły 21 m). Prezbiterium zamknięte trójbocznie, przy nim kaplica Matki Boskiej Różańcowej i zakrystia ze skarbcem na piętrze. Powierzchnia kościoła: ok 1800 m2. Wysokość wież: 67 m.
Strona internetowa: www.familia.tarman.pl
Grunt pod kościół i dom Księży Misjonarzy został ofiarowany przez księżnę Konstancję Sanguszkową z Gumnisk. Dzięki ofiarności Diecezji Tarnowskiej oraz Polaków z Ameryki i Prus rozpoczęto i ukończono budowę kościoła i Domu Zgromadzenia. Tytuł kościoła był życzeniem księżnej Sanguszkowej – fundatorki gruntów. W 1906r. do kościoła dobudowano klasztor księży misjonarzy. Do 1939r. pełnił role kościoła garnizonowego. W 1944r. został uszkodzony w czasie działań wojennych, a następnie odremontowany. Wyposażenie wnętrza jest neogotyckie. Polichromia i witraże są secesyjne, min. z 1907r. projektowane przez Stefana Matejkę.
Kościół św. Rodziny w szkicach dr A.B. Krupińskiego
Kościół nie jest orientowany.
Kościół wpisany na listę zabytków w 1988r.
18. św. Józefa Rzemieślnika (Tarnów – Tarnowiec)
Adres: ul. Tarnowska 108, 33-112 Tarnów – Tarnowiec
Parafia: p.w. św. Józefa Rzemieślnika
Dekanat: Tarnów – Południe
Data budowy: 1983 – 1990
Data konsekracji: 1990r.
Data powstania parafii: 1980r.
Data poświęcenia: 30.04.1990 r. (bp. Józef Gucwa)
Data konsekracji: 01.05.2023 r. (bp. Andrzej Jeż)
Odpust: 1 maja
Powierzchnia kościoła: 900 m2
Strona internetowa: parafiatarnowiec.pl/
Kościół znajduje się tuż za granicą miasta Tarnowa przy trasie nr 977 Tarnów – Tuchów – Krynica. Parafia w Tarnowcu swoim zasięgiem obejmuje nie tylko Tarnowiec ale również miasto Tarnów (okolice ul. Tuchowskiej, przy granicy z Tarnowcem).
19. Przemienienia Pańskiego (Tarnów – Koszyce)
Adres: ul. Tarnowska 24, 33-111 Tarnów – Koszyce Wielkie
Parafia: p.w. Przemienienia Pańskiego
Dekanat: Tarnów – Zachód
Architekt: Marek Kumel
Data budowy: 1983 – 1994
Data konsekracji: 30 październik 2005r.
Data powstania parafii: 17 lipca 1981r. (bp Jerzy Ablewicz)
Odpust: niedziela przed lub po 6 sierpnia, 19 września (NMP z La Salette)
Wielkość kościoła: dwukondygnacyjny. Powierzchnia kościoła górnego: ok. 1100 m2
Strona internetowa: https://parafiakoszycewielkie.pl/
W 2008 roku w kościele wykonano stacje drogi krzyżowej w mozaice, którą erygował ks. dr Jacek Nowak, rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie. Autorem projektu był artysta Maciej Kauczyński z Krakowa. Mozaikowa droga krzyżowa nawiązuje do wyposażenia kościoła, w którym występują elementy mozaikowe w glorii Obrazu Pana Jezusa Przemienionego, w kaplicy M. B. Saletyńskiej i w kaplicy chrzcielnej. Kościół znajduje się tuż za granicą miasta Tarnowa przy trasie Tarnów – Zakliczyn („nad” obwodnicą Tarnowa). Parafia w Koszycach Wielkich swoim zasięgiem obejmuje nie tylko Koszyce Wielkie ale również miasto Tarnów (osiedla: Kolorowe, Królów Polskich oraz Bohaterów).
Kościół nie jest orientowany.
20. św. Marcina (Tarnów – Zawada, Góra Św. Marcina) – drewniany
Adres: Góra Św. Marcina, Zawada 47, 33-112 Tarnów – Tarnowiec
Parafia: p.w. św. Marcina Biskupa
Dekanat: Tarnów – Południe
Data budowy: XV w.
Data rozbudowy: XVIII lub XIX w.- dobudowa sobótek; 1900r. oraz 1968r. (arch. Julian Klimek)
Data powstania parafii: ok. XII w. (pierwsza wzmianka: 1326r) – 1400; od 1980r.
Odpust: 11 listopada
Wielkość kościoła: jednonawowy, z węższym prezbiterium przy którym usytuowana jest zakrystia. Powierzchnia kościoła: ok 130 m2 w tym 30 m2 sobótki.
Wieża: nadbudowana prawdopodobnie w I połowie XVII w.
Strona www parafii: https://www.facebook.com/Parafia-Zawada-107242214529571/
Pierwsza parafia w rejonie Tarnowie (od ok. XII w.). W 1400r. bp P. Wysz utworzył wikarię parafialną a parafię przeniósł do kościoła w Tarnowie – obecnej Bazyliki Katedralnej. Jest to drewniany gotycki kościół konstrukcji zrębowej z wieżą konstrukcji słupowej. Z kościołem na Górze św. Marcina wiąże się wiele legend. Jedne mówią, że przyniosły go wezbrane wody i pozostawiły na wzgórzu, inne, że powstał w miejscu przedchrześcijańskiej gontyny pogańskiej, poświęconej bogowi wichrów Pogwizdowi (dziś jedna z dzielnic Tarnowa nazywa się Pogwizdów). Obecnie administracyjnie wchodzi w skład wiejskiej gminy Tarnów.
Kościółek św. Marcina w Zawadzie w szkicach dr A.B. Krupińskiego.
Kościół orientowany.
Kościół wpisany na listę zabytków w 1961r.
21. Klasztor p.w. N.M.P. Janua Coeli i św. Józefa (Karmelitanki Bose)
Adres: ul. Krzyska 19, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. Najświętszej Maryi Panny Bramy Niebios i św. Józefa
Dekanat: Tarnów – Północ
Architekt: arch. Elżbieta Langer z Bochni
Autor wystroju kościoła: ks. prał. Tadeusz Bukowski
Data budowy: 1998 – 2001
Data konsekracji: 8 grudnia 2001r.
web: https://www.karmel.pl/tarnow/
22. Kościół Akademicki p.w. św. Józefa
Adres: ul. Dwernickiego, 33-100 Tarnów
Parafia: p.w. św. Józefa i Matki Bożej Fatimskiej
Dekanat: Tarnów – Północ
Architekt: Edward Okonia
Data budowy: ok. 1948
Data konsekracji: 19 grudnia 1948 (bp Jan Stepa)
Data budowy: ok. 1948 W latach 1951-1960 – kościół parafialny.
Kościół nie jest orientowany. Powierzchnia kościoła: 182 m2
Strona internetowa: https://fatimatarnow.parafialnastrona.pl/
Duszpasterstwo Akademickie “Tratwa”
Kościoły w gminie Tarnów:
23. Matki Bożej Nieustającej Pomocy (Wola Rzędzińska I)
Adres: Wola Rzędzińska 435, 33-150 Wola Rzędzińska
Parafia: p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Dekanat: Tarnów – Wschód
Architekt: Augustyn Tarkowski
Data budowy: 1911 – 1934 (obecny kościół, poprzedni z lat 1902 – 1903)
Data konsekracji: 1903 r. (pierwszy kościół)
Data powstania parafii: 10 maja 1925 r. (bp Leon Wałęga)
Odpust: niedziela przed 27 czerwca – MB Nieustającej Pomocy
Wielkość kościoła: jednonawowy, z wysoką czworoboczną wieżą, wymurowano z cegły oraz kamienia (detale architektoniczne). Powierzchnia kościoła: ok. 600 m2
Strona internetowa: https://wolarzedzinska_mbnp-wiz.diecezja.tarnow.pl
Kościół jest zbudowany w stylu gotyku nadwiślańskiego, na planie krzyża łacińskiego, jednonawowy z kaplicami bocznymi w transepcie. Wystrój kościoła (ołtarze, ambona, chrzcielnica, ławki) jest neogotycki. W latach 1911 – 1918 obok starego kościoła wzniesiono prezbiterium i boczne kaplice obecnej świątyni. Następnie po rozebraniu starego kościoła przystąpiono do budowy nawy z wieżą, które ukończono w 1934 r. Podczas II wojny światowej mocno został uszkodzony (dach, wieżyczka sygnaturki i wieże) w wyniku działań wojennych w 1939 i 1945 roku. Usuwanie zniszczeń trwało do 1950 roku. W ołtarzu głównym umieszczono obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy z 1902 roku. Polichromia wnętrza figuralna i ornamentalna, wykonana przez Macieja Kauczyńskiego w latach 80-tych XX w., zastąpiła wykonaną przez Jakuba Beresia w latach 1947-49. Witraże wykonane zostały w 1982 r. przez Pracownię Witraży Paczka z Krakowa według projektu Łukasza Karwowskiego. W latach dziewięćdziesiątych XX w. wybudowano organy piszczałkowe 33. głosowe.
Kościół jest orientowany.
24. Miłosierdzia Bożego (Wola Rzędzińska II)
Adres: Wola Rzędzińska 251 G, 33-150 Wola Rzędzińska
Parafia: p.w. Miłosierdzia Bożego
Dekanat: Tarnów – Wschód
Data budowy: 1983 – 1993
Data konsekracji: 2007 r. (bp Wiktor Skworc)
Data powstania parafii: 1997 r.
Odpust: pierwsza niedziela po Wielkanocy – Święto Miłosierdzia Bożego
Wielkość kościoła: jednonawowy, z wysoką wieżą. Powierzchnia kościoła: ok. 500 m2
Strona internetowa: https://parafiawola.pl/
Teren obecnej parafii w latach 1925 – 1997 należał do parafii p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Parafia w 1983 roku rozpoczęła budowę kaplicy, która w 1997 roku stała się kościołem parafialnym.
Kościół nie jest orientowany.
25. Opatrzności Bożej (Jodłówka – Wałki)
Adres: Jodłówka Wałki 53b, 33-150 Wola Rzędzińska
Parafia: p.w. Opatrzności Bożej
Dekanat: Tarnów – Wschód
Data budowy: lata 80. XX w.
Odpust: ostatnia niedziela września
Wielkość kościoła: jednonawowy, z wysoką wieżą. Powierzchnia kościoła: ok. 525 m2
Strona internetowa: http://parafia.jodlowka-walki.pl/
Teren obecnej parafii do początku lat 80. XX w. należał do parafii p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Woli Rzędzińskiej.
Kościół nie jest orientowany.
26. Kaplica p.w. Dobrego Pasterza (Biała)
Adres: Biała 81, 33-102 Tarnów
Parafia: p.w. Św. Trójcy w Łęgu Tarnowskim
Dekanat: Żabno
Data konsekracji: 28.10.1990 r. (bp Władysław Bobowski)
Wielkość kaplicy: jednonawowa o powierzchni: ok. 150 m2
Strona internetowa: https://legtarnowski-wiz.diecezja.tarnow.pl/#start
27. Podwyższenia Krzyża Świętego (Zbylitowska Góra)
Adres: ul. Plebańska 7, Zbylitowska Góra, 33-113 Zgłobice
Parafia: p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego
Dekanat: Tarnów – Zachód
Data budowy: ok. 1464 r. oraz odbudowany i przebudowany w latach 1916-1922
Data ponownej konsekracji: 1929 r. (bp Leon Wałęga)
Data powstania parafii: I p. XIV w. (jedna z najstarszych w okolicy Tarnowa)
Odpust: 14 września
Wielkość kościoła: jednonawowy, nad nawą wieżyczka na sygnaturkę o barokowej formie. Powierzchnia kościoła: ok. 300 m2
Strona internetowa: www.parafiazg.pl
Obecny kościół został wzniesiony w 1464 r. z fundacji Mikołaja Zbylitowskiego. Do 1915 r. był to obiekt w części murowany i w części drewniany. W 1915 r. został częściowo zburzony w czasie działań wojennych. Następnie w latach 1916-22 odbudowany z wykorzystaniem zachowanych murów prezbiterium, zakrystii i kaplicy. W prezbiterium sklepienia kolebkowe, rekonstruowane w 1917 r., w nawie strop płaski. Portal renesansowy z XVI w. w wejściu do zakrystii, z napisem łacińskim. Polichromia figuralna wykonana w 1957 r. według projektu Jerzego Nowosielskiego. Witraż z przedstawieniem Chrystusa na majestacie, wykonany według projektu Łukasza Karwowskiego.
Kościół jest orientowany.
Kościół wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A-421 14.09.1998)
28. św. Brata Alberta Chmielowskiego (Zgłobice)
Adres: ul. Długa 8, 33-113 Zgłobice
Parafia: p.w. św. Brata Alberta Chmielowskiego
Dekanat: Tarnów – Zachód
Architekt: mgr inż. arch. Otto Schier oraz jego córka mgr inż. arch. Lilianna Schier
Data budowy: 1990 – 1997
Data konsekracji: 11.12.2005 r. (bp Wiktor Skworc)
Data powstania parafii: 23.08.1989 r.
Odpust: niedziela przed lub po 17 czerwca
Wielkość kościoła: jednonawowy o powierzchni 675 m2
Strona internetowa: http://www.parafia-zglobice.pl/
Parafia w Zgłobicach powstała z podziału parafii w Zbylitowskiej Górze. Pierwsze nabożeństwa, od 2.10.1989 r., odbywały się w budynku remizy strażackiej, która stała się tymczasową kaplicą.
W czerwcu 1991 roku zostały przywiezione relikwie św. Brata Alberta z kościoła „Ecce Homo” w Krakowie. 11 kwietnia 2009 roku. kościół wzbogacił się o nową chrzcielnicę.
Kościół jest orientowany.
29. św. Najświętszego Serca Pana Jezusa (Błonie)
Adres: Błonie 80, 33-113 Zgłobice
Parafia: p.w. św. Najświętszego Serca Pana Jezusa
Dekanat: Tarnów – Zachód
Data budowy: 1957 – 1960
Data poświęcenia: 5.06.1960 r. (bp Karol Pękala)
Data konsekracji: 14.10.2010 r. (bp Wiktor Skworc)
Data powstania parafii: 6.12.1980 r.
Odpust: niedziela w oktawie Bożego Ciała przed uroczystością Serca Bożego, 15 sierpnia
Wielkość kościoła: jednonawowy o powierzchni ok. 250 m2
Strona internetowa: https://parafiablonie.pl/
Kościół jest orientowany.
30. Najświętszego Serca Pana (Koszyce Małe)
Adres: ul. Główna 45, Koszyce Małe, 33-111 Koszyce Wielkie
Parafia: p.w. Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa
Dekanat: Tarnów – Zachód
Architekt: inż. Kazimierz Furgalski
Data budowy: 1986 – 1991
Data poświęcenia: 22.12.1991 r. (bp Jan Styrna)
Data powstania parafii: 6.12.1980 r.
Odpust: niedziela przed Najświętszym Sercem Pana Jezusa
Wielkość kościoła: jednonawowy, dwukondygnacyjny o powierzchni ok. 630 m2
Strona internetowa: https://koszycemale.diecezja.tarnow.pl/
Na ścianie frontowej znajduje się fresk przedstawiający O. Leona Jana Dehona, założyciela Zgromadzenia Księży Sercanów. „Pozostawiam wam największy skarb: Serce Jezusa” – główne przesłanie O. Dehona. W sąsiedztwie kościoła stoi figura Maryi z Dzieciątkiem Jezus.
Na ścianach świątyni polichromia: Bóg Ojciec (w zwieńczeniu ołtarza głównego), Archanioł Michał, św. Augustyn, św. Gertruda, św. Franciszek z Asyżu, św. Albert Chmielowski, św. Faustyna Kowalska (w prawej nawie), św. Ignacy Loyola, św. Franciszek Ksawery, św. Franciszek Salezy, św. Małgorzata Maria, św. Teresa od Dzieciątka Jezus, Sługa Boży O. Leon Jan Dehon Założyciel ks. Sercanów (w lewej nawie) i na chórze św. Cecylia.
Przy ołtarzu Maryjnym Archanioł Gabriel.
Duszpasterstwo prowadzą duchowni ze Zgromadzenia Księży Najświętszego Serca Jezusowego.
Kościół jest orientowany.
31. św. Apostołów Piotra i Pawła (Poręba Radlna)
Adres: Poręba Radlna 6, 33-112 Tarnowiec
Parafia: p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła
Dekanat: Tarnów – Południe
Fundator: Konstancja z Zamojskich oraz Eustachy Sanguszkowie, jako wotum za narodzenie syna Romana
Architekt: prof. Jan Sas-Zubrzycki
Data budowy: 1904 – 1905
Data ponownej konsekracji: 1906 r. (bp Leon Wałęga)
Data powstania parafii: przed 1350 r.
Odpust: 29 czerwca
Wielkość kościoła: trójnawowy, bazylikowy z transeptem i prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od pn. zakrystia a od pd. kaplica.
Powierzchnia kościoła: ok. 600 m2
Strona internetowa: https://porebaradlna-wiz.diecezja.tarnow.pl/#start
Parafia w Porębie Radlnej powstała przed 1350 r., z tego też czasu pochodzi wzmianka o istnieniu tutaj kościoła. O tamtej świątyni nie ma żadnych informacji, wiemy natomiast, że drewniany kościół w Porębie został zburzony 1915 r.
Kościół neogotycki i neoromański, murowany z cegły, z użyciem kamienia do detali architektonicznych. Nad prezbiterium i nawami sklepienia krzyżowe, na skrzyżowaniu naw gwiaździste. Nawy boczne otwarte do głównej półkolistymi arkadami wspartymi na dwóch parach potężnych neoromańskich filarów.
Polichromia ornamentalna i figuralna, wykonany w latach 1961-62 przez Stanisława Westwalewicza i Jakuba Beresia.
Witraże w prezbiterium wyk. w 1905 r., przedstawiają Chrystusa i śś. Piotra i Pawła. W transepcie wykonane w krakowskiej pracowni Karola i Mieczysława Paczków według projektu Tadeusza Korpala.
Trzy ołtarze neogotyckie projektowane przypuszczalnie przez Jana Sas-Zubrzyckiego. Ołtarz boczny wykonany w latach 1961-62 według projektu Bolesława Wójtowicza. Chrzcielnica kamienna z pocz. XVI w., z h. Leliwa i Gryf podtrzymywanymi przez anioła i starca, z barokową pokrywą, przedstawiającą scenę Chrztu Chrystusa. Dwa konfesjonały z pocz. XVIII w. Ława i ławka rokokowe.
Organy wykonane w 1907 r. przez firmę Rieger-Jaegerndorf.
Na miejscu poprzedniej lokalizacji kościoła zachowała się murowana dzwonnica.
Kościół jest orientowany.
Kościół wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A-425 z 30.12.1974)
32. Matki Boskiej Częstochowskiej (Łękawka)
Adres: Łękawka 18A, 33-112 Tarnowiec
Parafia: p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej
Dekanat: Tarnów – Południe
Fundatorzy: mieszkańcy miejscowości i Polonia w USA
Architekt: Józef Szczebak
Data budowy: 1982 – 1991
Data poświęcenia kościoła dolnego: 5.02.1984 r. (bp Władysław Bobowski)
Data konsekracji i poświęcenie: 18.08.1991 r. (bp Piotr Bednarczyk)
Data powstania parafii: 28.06.2015 r. (bp. Andrzej Jeż).
Odpust: Niedziela po święcie Matki Boskiej Częstochowskiej
Wielkość kościoła: dwukondygnacyjny o powierzchnia ok. 600 m2
Strona internetowa: www.lekawka.diecezja.tarnow.pl
Kamień węgielny pod budowę kościoła poświęcił w 1982 papież Jan Paweł II a dnia 22 lutego 2009 erygowano tu osobny rektorat parafii w Porębie Radlnej. Obecnie trwają prace nad aranżacją wnętrza.
Kościół nie jest orientowany.
KOŚCIOŁY JUŻ NIEISTNIEJĄCE
33. Kościół św. Ducha
Adres: obecny pl. Bema („Burek”)
Poświęcenie kościoła: 8 maja 1448r.
Daty istnienia kościoła: 1448 – ok. 1821
Kościół ten był kościołem przyszpitalnym. Prawdopodobnie w 1810r. lub 1821r. władze austriackie kazały rozebrać zarówno tę świątynię jak i pobliską św. Anny tworząc nowe publiczne place w Tarnowie.
34. Kościół św. Anny
Adres: obecnie plac przy zbiegu ulic: św. Anny i św. Ducha przy ul. Targowej
Data budowy kościoła drewnianego: 1527r. (przez mieszczanina tarnowskiego Adama Eberharda)
Data budowy kościoła murowanego: 1654r. (dzięki wójtowi tarnowskiemu Kilianowi Batkowiczowi)
Poświęcenie kościoła: 29 października 1529r.
Daty istnienia kościoła: 1527 – ok. 1810
Wielkość kościoła: niewielki (plan prostokąta o wymiarach 9×7,2 m, prezbiterium 4,5×4,5m i kruchta 4,5×2,7m) początkowo drewniany kościołek mogący pomieścić do 40 osób.
Przy kościele znajdował się cmentarz otoczony murem. Prawdopodobnie w 1810r. władze austriackie kazały rozebrać zarówno tę świątynię jak i pobliską św. Ducha tworząc nowe publiczne place w Tarnowie.
35. Dawny kościół p.w. Matki Boskiej Śnieżnej i klasztor Bernardynów
Adres: obecnie ul. Bernardyńska 24 (siedziba TOK, wydziały UMT)
Data budowy: 1468 – 1499
Daty istnienia kościoła: 1499 – 1789
Wielkość kościoła: niewielki (plan prostokąta o wymiarach 9×7,2 m, prezbiterium 4,5×4,5m i kruchta 4,5×2,7m) początkowo drewniany kościołek mogący pomieścić do 40 osób.
Pierwotny kościół p.w. Matki Bożej Śnieżnej (styl gotycki) został wybudowany w 1468r. dla przybyłych do Tarnowa w 1459r. Bernardynów (do czasu wybudowania kościoła Bernardyni mieli nieistniejący już malutki drewniany kościółek i klasztor w okolicy Bramy Pilźnieńskiej; już za murami miasta). W 1614r. pożar zniszczył kościół, który następnie został odrestaurowany staraniem gwardiana Michała Hallera w latach
1620 – 1626. W latach 1671 – 74 dobudowano nieistniejące już obiekty: barokową kaplicę Niepokalanego Poczęcia NMP z fundacji Bonarowiczowej do nawy od strony północnej (1671r.) oraz drewnianą wieżę zegarową (1671 – 1674). W 1789r., na mocy zarządzeń austriackich władz, Bernardyni utracili Kościół i Klasztor. Otrzymali pobliski kościół i klasztor po ss. Bernardynkach.
W latach 1823 – 1825 obiekt przebudowano i zaadoptowano na Sąd Szlachecki. Kościół zatracił swój pierwotny charakter, wnętrze podzielono na trzy kondygnacje a w prezbiterium utworzono salę rozpraw. Całkowitemu przeobrażeniu uległa bryła zewnętrzna kościoła a elewacje otrzymały klasycystyczne formy. W 1942r. w wyniku prac pod kierunkiem architekta W. Giżbert Studnickiego usunięto z prezbiterium tynki przywracając mu gotycki wygląd.
Dawny kościół i klasztor Bernardynów wpisany na listę zabytków w 1998r.
Pierwszy klasztor Bernardynów w szkicach dr A.B. Krupińskiego
http://tarnow.gosc.pl/doc/3705036.Klasztor-jak-forteca-obronna
36. Kościół Urszulanek p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa
Adres: obecny kościół parafialny p.w. św. Maksymiliana M. Kolbego (ul. Urszulańska 9)
Architekt: Karol Polityński
Data konsekracji: 1878r. (bp tarnowski Alojzy Pukalski)
Poświęcenie kościoła: 29 października 1529r.
Daty istnienia kościoła: 1877 – 1979 (jako kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa)
37. Kościół (kaplica) p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego
Adres: obecny kościół parafialny p.w. św. Krzyża i MBNP w Tarnowie – Krzyżu (ul. Krzyska 112)
Architekt: Augustyn Tarkowski (projekt rozbudowy kaplicy), odremontowany wg projektu arch. Marii Szymańskiej przez mistrza murarskiego Jana Marka;
Data budowy kaplicy: 1883 – 1884
Data rozbudowy kaplicy: 1909 – 1910
Data poświecenia kaplicy: 21 września 1884r.
Daty istnienia kaplicy: 1884 – 1975 (jako kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego)
Kościół ten zbudowany przez mieszkańców ówczesnej wsi Krzyż jako spełnienie ślubu za odwrócenie straszliwej zarazy cholery, jaka pustoszyła okolice Tarnowa w 1873r. W wiosce Krzyż w ciągu trzech miesięcy zmarło na tę chorobę około 150 mieszkańców. W latach 1968 – 1971 rozebrano do fundamentów kaplicę i zbudowano obecny kościół, który konsekrowano w 50. rocznicę powstania parafii w Tarnowie – Krzyżu. Budowę nowego kościoła nadzorował ks. Andrzej Kmiecik – proboszcz parafii. Rozbudowa była podyktowana faktem, iż wieś Krzyż z dniem 1 stycznia 1958r. stała się dzielnicą Tarnowa. Nastąpił szybki rozwój infrastruktury mieszkaniowej jednorodzinnej.
Opracowanie: Marcin Pałach, Tarnowskie Centrum Informacji
Zdjęcia: Tarnowskie Centrum Informacji, Paweł Topolski (6)
Data opracowania: 04-06-2007, ostatnia aktualizacja: 03-01-2023
Literatura:
„Tarnów – Wielki Przewodnik” praca zbiorowa, wydawany przez Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne oraz Muzeum Okręgowe w Tarnowie; Tarnów 1994 – 2007;
„Zaproszenie do Bazyliki Katedralnej w Tarnowie” ks. Władysław Szczebak, Parafia Katedralna w Tarnowie, Tarnów 2004;
„Mój Tarnów” Antoni Sypek, Fundacja „Tarnowskie Towarzystwo Przemysłowe” oraz Izba Przemysłowo-Handlowa w Tarnowie, Tarnów 2005;
„Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego” dr Andrzej B.Krupiński, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa – Kraków, 1989;
„Tarnowskie kościoły”, Andrzej Leo, Wydawnictwo S-Can, Tarnów 2000;
Oficjalna strona internetowa Diecezji Tarnowskiej: www.diecezja.tarnow.pl
Interaktywna mapa Diecezji Tarnowskiej: https://www.diecezja.tarnow.pl/index.php/parafie
Strona internetowa: www.tarnowskiekoscioly.net
Strony internetowe poszczególnych parafii, zakonów, zgromadzeń.
Czytaj więcej na: www.miejscapamiecinarodowej.pl/index.php/tarnow