We wcześniejszych numerach TARNÓW.PL prezentowaliśmy tarnowskie Zielone Perły. Niedawno ukazała się kolejna z ulotek z tego cyklu, przybliżająca Park Piaskówka.
Piaskówka to jedna z dzielnic Tarnowa, która z racji swojego sielankowego krajobrazu już od końca XIX wieku była popularnym wśród tarnowian miejscem przechadzek, spotkań zakochanych, a później również pikników, zabaw czy wycieczek rowerowych. Do połowy XX w. o las na Piaskówce opierała się północna granica miasta. Pomimo włączenia tych terenów w obręb Tarnowa, znaczna ich część zachowała swój wiejski charakter, obfitujący w różnorodne obszary zielone, takie jak sady owocowe, ogrody działkowe, park, a nawet las. Tereny Piaskówki przecinają płynące równoleżnikowo, niewielkie cieki wodne – rów „Od Strzelnicy” oraz rów „Bagienko”, które po połączeniu się tworzą wpadający do Dunajca potok Klikowski.
Park na Piaskówce o powierzchni przeszło dwudziestu hektarów, powstał w latach 1977-1979 na miejscu dawnej kopalni piasku, stąd też jego nazwa. O jego kopalnianej przeszłości świadczy nieco obniżony względem otoczenia teren oraz staw. Z początku istniało tu kilka wyrobisk wypełnionych wodą, które następnie zostały zasypane lub samorzutnie wypłyciły się i zarosły. Jedyny pozostały w środku parku staw o powierzchni 0,3 ha, został uregulowany w latach 70. XX wieku. Z biegiem czasu pozbawiony dopływu wody staw, zamulił się, zarósł i prawie przestał istnieć.
Wprowadzony w ramach rekultywacji kopalni drzewostan był różnorodny, złożony głównie z popularnych gatunków leśnych. Pomimo wypadnięcia części drzew i pojawienia się nowych samosiewów, nadal w wielu miejscach widoczny jest rzędowy układ pierwotnych nasadzeń. W składzie gatunkowym przeważają drzewa liściaste, zarówno rodzime takie jak brzozy, olchy, wierzby czy topole, jak i obce naszej florze, np. robinie akacjowe, dęby czerwone, klony srebrzyste. Jedynie w środkowej części parku występuje liczniejsza kępa świerków.
Park miał być, jak wspominają niektóre źródła, wizytówką pobliskiej Fabryki Silników Elektrycznych. Między drzewami pojawiły się szutrowe alejki, ławki i mini muszla koncertowa, a nad stawem bufet i podłoga do tańców. Jednak pozbawiony pielęgnacji park dość szybko zaczął zmieniać swój charakter na coraz bardziej leśny. Zagęszczające się z biegiem czasu zarośla i popadająca w ruinę infrastruktura parkowa w coraz większym stopniu pozbawiały Piaskówkę atrakcyjności. Dlatego coraz częściej i głośniej mówiło się o konieczności rewitalizacji tego miejsca.
Punktem zwrotnym okazała się uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie z 2003 roku, ustanawiająca Park Piaskówka parkiem gminnym, co pozwoliło pozyskiwać środki na remonty i zabiegi pielęgnacyjne. W 2008 r. Park Piaskówka objęto planem rewitalizacji parków miejskich. Dzięki środkom pozyskanym z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie przeprowadzono pielęgnację części drzewostanu. Alejki spacerowe utwardzono betonem, a przy nich ustawiono liczne ławki i kosze na śmieci. Dla najmłodszych pojawił się plac zabaw, wyposażony w nowoczesne i bezpieczne urządzenia. . W latach 2015 – 2019 oczyszczono i odbudowano staw. Obecnie w stawie można spotkać ryby, kaczki i łabędzie. Magnesem przyciągającym do parku jest iluminowana wieczorową pora fontanna na środku stawu.
Zapomniany niegdyś park powoli nabiera nowego blasku i staje się coraz modniejszym miejscem rekreacji tarnowian. Oprócz tradycyjnych spacerowiczów z czworonogami czy rodziców ze swymi pociechami na placu zabaw, spotkamy tu osoby uprawiające przeróżne formy aktywności: biegi, marsze z kijkami „nordic walking”, jazdę rowerem lub na rolkach, nie wspominając o rozgrywkach na boiskach – piłkarskim i do siatkówki oraz na kortach tenisowych. Ścieżka rowerowa prowadząca z centrum miasta przez Piaskówkę ułatwia rowerzystom dotarcie do parku i poruszanie się wśród drzew. Ruch w parku nie zamiera nawet zimą, kiedy to pojawiają się trenujący biegi narciarskie.
Projekt zagospodarowania zakłada też wytyczenie przez park ścieżki przyrodniczo-edukacyjnej. Dość bogata flora i fauna oraz bliskość szkół stanowią dogodne warunki do przeprowadzania ciekawych lekcji przyrody na łonie natury. Można tu obserwować życie w wodach płynących i stojących, a na lądzie w różnych piętrach lasu. W dnie drzewostanu wykształciła się warstwa runa leśnego charakterystyczna dla lasów liściastych, złożona głównie z paproci, jeżyn oraz turzyc. Godne uwagi są piękne okazy kwitnącego i owocującego bluszczu pospolitego w rejonie przepustu rowu Bagienko pod al. Piaskową. Bluszcz to jedyny rodzimy gatunek liany w naszych lasach. Jego kosmate pędy wspinające się po pniach olch mają tu średnicę już kilku centymetrów. Ze względu na stosunkowo małą powierzchnię i otoczenie terenami zurbanizowanymi, fauna parku ograniczona jest do drobnych zwierząt, chociaż widuje się tutaj zimą stadko saren zachodzące z zagajników po północnej stronie miasta. Szczególnym bogactwem wyróżnia się ptactwo, którego obserwacja przez lornetkę i poznawanie zwyczajów z przewodnikiem w ręku daje mnóstwo satysfakcji i wspaniale poszerza naszą wiedzę przyrodniczą. Tzw. ptasiarstwo (ang. birdwatching) stało się pasją tysięcy ludzi na całym świecie, którzy często zrzeszają się w kluby.
Położone po zachodniej stronie parku rodzinne ogrody działkowe „Tamel”, założone zostały również na obszarze zdegradowanym przez wybieranie piasku. Lata pracy działkowiczów włożone w tę ziemię zmieniły ją nie do poznania. To właśnie z Piaskówki płyną w świat informacje meteorologiczne z Tarnowa, bowiem na skraju parku, przy al. Piaskowej, ma siedzibę Stacja Hydrologiczno – Meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Tuż obok Stacji dominują w krajobrazie dwa potężne wiązy szypułkowe. Podobne wiązy spotkać można w rejonie ul. Lippóczy’ego oraz przy ul. Krzyskiej. Gatunek, wymiary i regularne rozmieszczenie tych drzew sugeruje, że pochodzą one z jednego nasadzenia, należąc do najstarszych drzew w dzielnicy.
Będąc w parku warto również przespacerować się za teren byłej strzelnicy przy ul. Piłsudskiego, gdzie w pobliżu parku wodnego można podziwiać pomnikowy dąb szypułkowy oraz „Trojaczki” – 3 głazy narzutowe, również będące pomnikiem przyrody. Położony tu zbiornik wodny „Kantoria” jest pozostałością po działającej w XX wieku cegielni „Kantorya”, która miała połączenie kolejowe z linią Tarnów-Szczucin. Nieistniejąca już bocznica kolejowa, przecinająca północno-wschodni fragment Parku Piaskówka, pozostawiła widoczny do dziś ślad w postaci pasa znacznie młodszego drzewostanu.