„Rytmy roku”, listy generała Bema i digitalizacja zbiorów
Muzealne projekty
Zakup kolekcji 17 listów generała Józefa Bema (o czym już pisaliśmy), „Rytmy Roku” – a więc „Kiermasz Wielkanocny”, „Romska Wiosna”, „Galicjaner Sztetl” i „Spotkania z tradycją” oraz digitalizacja materiałów filmowych, negatywów oraz zbiorów bibliotecznych – to tylko niektóre projekty, na które Muzeum Okręgowe otrzymało dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Mnie osobiście najbardziej jednak cieszy, zaplanowany zapewne na wiele lat projekt digitalizacji zbiorów – przeglądając wydawaną sto i więcej lat temu „Pogoń”, która staraniem Miejskiej Biblioteki Publicznej kilka lat temu ukazała się na płytach, wciąż nie mogę się doczekać na więcej takich, choćby dostępnych on-line publikacji…
Jednym z projektów na które Muzeum Okręgowe w Tarnowie otrzymało dofinansowanie jest „konserwacja siodła z rzędem, w typie orientalnym, z 2 poł. XVII w (Lwów, wyrób ormiański”. Jest to eksponat unikalny, będący skarbem kultury narodowej, jednym z najpiękniejszych paradnych rzędów w typie wschodnim spośród znajdujących się w polskich zbiorach muzealnych, będącym wybitnym przykładem dzieła sztuki o wysokiej klasie artystycznej Jest to także wybitny przykład dzieła sztuki będącego wyrazem kunsztu ormiańskich warsztatów działających we Lwowie, słynących z luksusowych wyrobów rzemiosła artystycznego. Do jego dekoracji użyto kilkaset rubinów.
Kolejny projekt to zakup kolekcji 17 listów generała Józefa Bema”. Listy te, datowane na lata 1841-1845, są autentyczne i dotychczas nieznane badaczom biografii generała. Adresatem jest książę Leon Sapieha (1802-1878), dziedzic Krasiczyna, adiutant polowy naczelnego wodza w powstaniu listopadowym, gen. Jana Skrzyneckiego, od początku września 1831 r. przeniesiony do sztabu gen. Józefa Bema. Ich treść dotyczy przede wszystkim „interesów” majątkowych i finansowych Bema, będącego na emigracji. Między innymi książę Leon Sapieha miał mu pomóc w przejęciu spadku po jego stryju, kanoniku lwowskim Jakubie Bemie. Listy te wyjaśniają bardzo wiele dotychczas nieznanych historykom spraw, związanych z okresem emigracyjnym gen. Bema. Ich autentyczność jest bez zastrzeżeń. Tak pokaźna liczba, 17 listów, stanie się bardzo ważną częścią kolekcji „bemianów” w zbiorach Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Realizacja projektu związana jest również z faktem, że rok 2009 ogłoszono Rokiem Generała Józefa Bema.
„Rytmy Roku” – tym wspólnym mianem obdarzono cykl zdarzeń odbywających się przede wszystkim w Muzeum Etnograficznym, gdzie znajdują się jedyne w Polsce zbiory kultury i folkloru romskiego (na salach Muzeum prezentowana jest stała wystawa poświęcona Romom a na podwórzu wystawa plenerowa – Tabor cygański). W ramach tego wielowątkowego zadania (uwzględniającego także ludową obrzędowość roczną) realizowane są prezentacje, konkursy, warsztaty i lekcje muzealne przekazujące tradycje, wiadomości i umiejętności w zakresie kultury ludowej, romskiej i żydowskiej. Projekt integrować ma różne środowiska społeczne i etniczne oraz rozbudzać w społeczeństwie poczucie własnej świadomości regionalnej i wartości pochodzenia. Obejmuje on następujące przedsięwzięcia:
Kiermasz wielkanocny połączony z konkursem na pisankę i plastykę obrzędową – zrealizowany w tarnowskim Muzeum Etnograficznym na początku kwietnia b.r. Głównym celem wydarzenia było podtrzymanie i kontynuowanie tradycji zdobienia jaj i robienia palm wielkanocnych najstarszymi metodami i z tradycyjnych materiałów. Była to niepowtarzalna okazja do uczenia się tej oryginalnej sztuki ludowej od samych twórców, poznawania zwyczajów i obrzędów związanych z okresem Wielkanocnym. Imprezie towarzyszyły występy zespołów regionalnych oraz konsumpcja potraw regionalnych.
Romska Wiosna – wielokulturowe spotkania przy ognisku mające na celu poznawanie folkloru i tradycyjnego rzemiosła romskiego, w ramach których odbędą się występy zespołów, warsztaty taneczne i muzyczne, pokazy bielenia patelni i wróżby.
Dni Pamięci Żydów Galicyjskich Galicjaner Sztetl – organizowany corocznie cykl uroczystości upamiętniający galicyjskich Żydów pomordowanych przez hitlerowców. Cykl zostanie zainaugurowany przez uroczystość w lesie Buczyna w Zbylitowskiej Górze koło Tarnowa, miejscu kaźni tarnowskich Żydów. W ramach Galicjaner Sztetl odbędą się koncerty muzyki żydowskiej realizowane pod bimą synagogi starej w Tarnowie oraz w synagodze w Bobowej.
Spotkania z tradycją – cykl interaktywnych spotkań przeznaczonych dla dzieci oraz młodzieży z różnych środowisk i w różnym wieku. Spotkania odbywają się w okresach związanych z rocznym cyklem obrzędów ludowych i kościelnych. Ich celem jest zapoznanie dzieci z bogactwem kulturowym regionu, popularyzacja wiedzy, poszanowanie tradycji i „pamiątek przeszłości”, kształtowanie właściwej postawy wobec kultury i tolerancji wobec odmiennych kultur, wzbogacenie programu instytucji oświatowych w zakresie problematyki kultury ludowej, rozwijanie manualnych zdolności oraz kształtowanie estetyki.
I wreszcie ostatni projekt: „digitalizacja materiałów filmowych, negatywów oraz zbiorów bibliotecznych” Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Projekt zakłada przeprowadzenie kompleksowej digitalizacji zbiorów w zakresie: księgozbioru biblioteki, digitalizacji szklanych negatywów i negatywów dużych formatów, digitalizacji video badań i wydarzeń prowadzonych przez Muzeum oraz zakup sprzętu i oprogramowania niezbędnego do przeprowadzenia tych prac.
Projekt zaplanowano ze względu na następujące potrzeby:
-wykonania digitalizacji posiadanych w Muzeum Okręgowym w Tarnowie kaset VHS (materiał zebrany na kasetach jest bardzo obszerny i ma dużą wartość naukową, a ze względu na ograniczoną trwałość kaset niezbędna jest jego konwersja na format cyfrowy)
-prowadzenia bieżącej dokumentacji filmowej zdarzeń i badań prowadzonych przez Muzeum
-wykonania digitalizacji negatywów szklanych i dużego formatu (negatywy te są liczne i stanowią cenny materiał dla badań historycznych. W obecnej postaci istnieje bardzo ograniczona możliwość ich wykorzystania, co nie będzie stanowić problemu po nadaniu im formatu cyfrowego)
-wykonania digitalizacji zawierającej obszerny księgozbiór biblioteki Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Digitalizacja i wprowadzenie modułu internetowego ułatwi wyszukiwanie poszczególnych publikacji i korzystanie z księgozbioru.