Cmentarz żydowski w Tarnowie – jeden z największych kirkutów w Małopolsce

Dopiero druga moja wizyta w tym miejscu okazała się sukcesem. Za pierwszym razem zastałem zamkniętą bramę. Zdecydowanie warto było jednak tu wrócić. Cmentarz żydowski w Tarnowie jest jednym z największych w południowej Polsce, a ilość zachowanych macew jest imponująca!

Cmentarz żydowski w Tarnowie – lokalizacja

Cmentarz żydowski w Tarnowie zlokalizowany jest przy ul. Szpitalnej tuż obok kościoła św. Józefa i Matki Bożej Fatimskiej. Przy ulicy, niedaleko bramy wejściowej znajdziecie kilka miejsc, na których możecie zostawić swój samochód. W okolice cmentarza możecie także dojechać komunikacją miejską. Z centrum jeżdżą tu np. autobusy nr 14 lub 30.

Społeczność żydowska Tarnowa

Pierwsze wzmianki o osadnictwie żydowskim na przedmieściach Tarnowa pochodzą z XV wieku. W kolejnym wieku Żydzi dostali zgodę na zakup kilku domów w obrębie murów miejskich, ale tylko przy jednej z ulic. W 1581 roku przywilej księcia Konstantego Wasyla Ostrogskiego (właściciela Tarnowa) gwarantował Żydom w Tarnowie bezpieczeństwo, ale 52 lata później wydany został dekret zakazujący przyjmowania Żydów i zajmowania się przez nich m.in. handlem. W połowie XVIII wieku miasto ponownie zezwoliło na osiedlanie się kupcom. Pod koniec XVIII wieku mieszkało w Tarnowie 1200 Żydów. Powstała wtedy szkoła (a pod koniec XIX wieku kolejna), a w 1842 roku – szpital.

W 1890 roku Żydzi stanowili 42% ogółu mieszkańców Tarnowa (ponad 11 tysięcy osób). Na przestrzeni lat dotychczasowa synagoga przestała być wystarczająca i w 1908 roku ukończono budowę Nowej Synagogi. II Wojna Światowa nie oszczędziła Tarnowa. Niemcy w listopadzie 1939 roku spalili i zniszczyli wszystkie synagogi i domy modlitwy, a w 1941 roku utworzyli getto, w którym przebywało ponad 40 tysięcy Żydów, nie tylko z Tarnowa. W 1942 roku rozpoczęły się masowe egzekucje ludności żydowskiej. Na ulicach miasta i cmentarzu żydowskim zamordowano kilka tysięcy osób. Kilkanaście tysięcy Żydów tarnowskich wywieziono do obozów śmierci w Bełżcu i Oświęcimiu. W 1943 roku rozpoczęła się likwidacja Żydów z Tarnowa. Około dziesięć tysięcy osób zostało zabitych, a pozostali wywiezieni do obozu koncentracyjnego w Płaszowie.

Więcej: https://tymrazem.pl/cmentarz-zydowski-w-tarnowie-jeden-z-najwiekszych-kirkutow-w-malopolsce/

RCIT.421-190/21