Dla tych, którzy chcą spędzić kilka dni w Tarnowie, proponujemy następujący program.
W przypadku zainteresowania, prosimy o wcześniejsze sprawdzenie godzin otwarcia obiektów czy to bezpośrednio w danej atrakcji turystycznej czy też w Tarnowskim Centrum Informacji (TCI).
Dzień pierwszy – po południu:
Zwiedzanie tarnowskiego Muzeum Etnograficznego – wystawa poświęcona historii i kulturze Romów, przejazd mini taborem lub bryczką przez Stare Miasto.
Muzeum Etnograficzne (w poniedziałki nieczynne),
ul. Krakowska 10
tel.: 14 622 06 25
W dawnym zajeździe podmiejskim mieści się Muzeum Etnograficzne, znane z jedynej w Europie stałej wystawy poświęconej historii i kulturze Romów. Na dziedzińcu muzeum można obejrzeć prawdziwe cygańskie wozy a na życzenie wziąć udział w cygańskim ognisku i podziwiać tańce Cyganek ubranych w barwne stroje.
Latem każdego roku wyrusza stąd „Tabor Pamięci”, który przyciąga do Tarnowa turystów z całego świata. Podczas kilkudniowej wędrówki po Ziemi Tarnowskiej doświadczyć można uroków koczowniczego życia Cyganów.
Dzień pierwszy – wieczór:
Spacer po tarnowskiej starówce połączony z odwiedzaniem pubów, kawiarń.
Tarnów można poznać w ciągu dnia, lecz poczuć i zrozumieć jedynie nocą. Spacer po starówce w świetle lamp i latarni, pośród iluminowanych, kilkusetletnich budynków, w gwarze rozmów toczonych przez gości wszechobecnych kawiarni i pubów, pozwala poczuć wyjątkowy klimat miasta. Oryginalność Tarnowa tworzy unikalna mieszanka renesansowej architektury i klimatu C.K. Galicji. Stare miasto to swoiste centrum rozrywkowe miasta. Tutaj koncentruje się życie kulturalne Tarnowa. Dotyczy to zarówno wysokiej rozrywki – wystaw, wernisaży, saloników literackich, koncertów muzyki poważnej, jak i lżejszych form, skierowanych do młodzieży – koncertów, dyskotek, happeningów. Wieczór i noc spędzone na Rynku przygotują nas odpowiednio do drugiego dnia pobytu w Tarnowie.
Aktualny kalendarz imprez kulturalnych i rozrywkowych dostępny jest na stronie: www.it.tarnow.pl
Dzień drugi – do południa:
Zwiedzanie tarnowskiej katedry, Muzeum Diecezjalnego, spacer na Przedmieście Wielkie wraz ze zwiedzaniem „kościółka na Burku” i Starego Cmentarza. Obiad w jednej z tarnowskich restauracji (pełna lista ).
Bazylika Katedralna to najważniejsza świątynia miasta i diecezji tarnowskiej. Wewnątrz uwagę przykuwają, stojące tuż za ołtarzem, najwyższe w Europie, ponad 13-metrowe, monumentalne pomniki nagrobne rodu Tarnowskich i Ostrogskich.
W nawie południowej na uwagę zasługuje pomnik nagrobny Barbary z Tęczyńskich Tarnowskiej, pierwszej żony hetmana Tarnowskiego. Jest to arcydzieło renesansowej rzeźby nagrobnej w skali europejskiej.
Znawcy sztuki uważają rzeźbę za najpiękniejsze przedstawienie kobiety doby renesansu. Przed bazyliką – najstarszy (z 1981 r.) na świecie pomnik papieża Polaka – Jana Pawła II.
Tuż przy katedrze znajduje się „Dom Mikołajowski” z 1524 r., kryjący w swoim wnętrzu skarby najstarszego muzeum kościelnego w Polsce – Muzeum Diecezjalnego (z 1888 r.). Prezentuje ono bogatą kolekcję sztuki sakralnej począwszy od średniowiecza; malarstwo, rzeźbę, szaty liturgiczne, inkunabuły, dokumenty, jak również sztukę ludową, w tym kolekcje malarstwa ludowego na szkle. Wśród skarbów muzeum są: obraz „Opłakiwanie z Chomranic” (poł. XV w.) – arcydzieło średniowiecznego malarstwa krakowskiego; „Pieta z Biecza” (ok. 1380 – 1400 r.), „Opłakiwanie z Czarnego Potoka” (ok. 1450 r.), czy tryptyk – oryginalny ołtarz pochodzący z wpisanego na listę UNESCO kościółka św. Leonarda z niedalekiej Lipnicy Murowanej.
Po wyjściu z muzeum kierujemy się na plac Katedralny, a następnie ulicą Katedralną dochodzimy do pl. Sobieskiego, skąd w lewo, w dół na tzw. Przedmieście Wielkie – obecnie najpopularniejszy plac targowy w mieście – „Burek”. Jego nazwa wywodzi się od bruku, którym został pokryty. W domu przy tym placu (właściwa nazwa to pl. Gen. Józefa Bema) w 1794 r. urodził się „Bohater Polski i Węgier” – Józef Bem.
Mijając stragany kwiaciarek idziemy w dół ul. NMP do jednego z trzech gotyckich drewnianych kościółków w Tarnowie, kościoła pw. Matki Bożej Szkaplerznej, zwanego „kościółkiem na Burku”. Kościół ów prawdopodobnie stał w miejscu Katedry a po rozpoczęciu budowy nowej murowanej świątyni dla powstającego miasta (przed 1400 r.), został rozebrany i przeniesiony w obecne miejsce nad potokiem Wątok. We wnętrzu świątyni (sanktuarium) znajduje się, pochodzący z XVI w. łaskami słynący obraz M.B. Szkaplerznej, malowany na desce. Kościółek pełnił również funkcję kościoła cmentarnego dla leżącej po drugiej stronie ul. Narutowicza najstarszej (ok. 1787 r.) i jednej z najpiękniejszych w Małopolsce nekropolii – „Starego Cmentarza”.
Na cmentarzu tym pochowano m.in.: powstańców z 1863 r., Rufina Piotrowskiego oraz polskiego „Edisona” – Jana Szczepanika.
Muzeum Diecezjalne w Tarnowie (w poniedziałki nieczynne)
pl. Katedralny 6
tel.: 14 621 99 93
Bazylika Katedralna
msze św. w niedzielę i święta: 6.00, 7.30, 9.00, 10.30, 12.00, 15.00,18.00, 20.00
msze św. w dni powszednie: 6.00, 7.00, 8.00, 9.00, 12.00, 18.00
Otwarta w ciągu dnia.
https://tarnow_nnmp-wiz.diecezja.tarnow.pl/#start
Kościółek MB Szkaplerznej
msze św. w niedzielę i święta: 6.30, 8.30, 10.30, 18.30
msze św. w dni powszednie: 6.00, 6.30, 7.30
Dostępność poza godzinami nabożeństw po uzgodnieniu, tel.: 14 621 31 75
Dzień drugi – po południu:
Spacer do Parku Strzeleckiego, Cmentarz Żydowski (klucze do bramy są dostępne w Muzeum Okręgowym i w TCI), Pomnik I Transportu do KL Auschwitz ul. Goldhammera.
Park miejski w Tarnowie zwany Parkiem Strzeleckim założono w 1866 r. W północnej części parku na środku stawu, na 6 wysmukłych korynckich kolumnach wznosi się sarkofag z 1929 r. kryjący prochy generała Józefa Bema, bohatera Polski i Węgier.
Z Parku Strzeleckiego wychodzimy wyjściem, znajdującym się przy ul. Piłsudskiego. Następnie w kierunku wschodnim ulicami R. Sitki i Słoneczną dochodzimy do Cmentarza Żydowskiego. Jest to jeden z najstarszych i najciekawszych cmentarzy w południowej Polsce. Został założony w XVI wieku. Znajduje się na nim kilka tysięcy nagrobków (macew i sarkofagów), najstarsze pochodzą z końca XVII w. Dewastowany przez Niemców podczas okupacji, był miejscem masowych egzekucji Żydów z tarnowskiego getta. Po wojnie, w 1946 r., ustawiono na miejscu masowej mogiły pomordowanych pomnik – złamaną kolumnę, pochodzącą z ruin tarnowskiej Synagogi Jubileuszowej. Wyryty jest na niej w języku hebrajskim cytat „A słońce świeciło i nie wstydziło się…”.
Warto dodać, iż od 1991 r. w Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie znajduje się oryginalna kuta z żelaza brama z cmentarza w Tarnowie.
Z cmentarza udajemy się w stronę starówki. Z ul. R. Sitki skręcamy w ul. Goldhammera. Nazwana ona została dla upamiętnienia zasług dr Eliasza Goldhammera, wiceburmistrza Tarnowa. Decyzja Rady Miejskiej o nazwaniu ulicy nazwiskiem osoby pochodzenia żydowskiego stanowiła precedens w Polsce początków XX w. Przy tej ulicy znajdują się okazałe kamienice. W Budynku Towarzystwa Kredytowego, dziś oznaczonym nr 5, w sieni znajdują się dwie tablice pamiątkowe, z których jedna poświęcona jest Goldhammerowi. Na elewacji kamienicy znajdującej się po przeciwnej stronie ulicy, pod nr 6, zachowane są napisy w języku jidisz i polskim, reklamujące dania restauracyjne. W budynku z nr 1, mieścił się ostatni, czynny do 1993 r. dom modlitewny, pod numerem 3 znajdował się jeden z najznakomitszych tarnowskich hoteli.
Dochodzimy do ul. Wałowej. Skręcamy na wschód, następnie przez plac Bohaterów Getta i ul. Dębową dochodzimy do placu Więźniów KL Auschwitz. Przy nim znajduje się pomnik I Transportu Więźniów do KL Auschwitz. Stąd hitlerowcy 14 czerwca 1940 r. wyprowadzili grupę 728 osób, Polaków z Tarnowa i okolic do pierwszego transportu do obozu zagłady KL Auschwitz.
Kolacja w jednej z tarnowskich restauracji. Baza gastronomiczna miasta jest bardzo rozbudowana. Oferta obejmuje kuchnię polską oraz kuchnie świata (pełna lista ).
Dzień drugi – wieczór:
Zabawa w jednym z klubów w mieście.
Ich pełna lista na www.it.tarnow.pl
Dzień trzeci – do południa:
Zakupy pamiątek, spacer na Górę św. Marcina (2 km od Rynku; najbardziej na północ wysunięta część Karpat) – zwiedzanie kościółka św. Marcina i ruin Zamku Tarnowskich, punkt widokowy – panorama miasta, odpoczynek i obiad w restauracji.
Przed wyruszeniem na spacer proponujemy udać się na zakupy lokalnych, tarnowskich, pamiątek. Spośród wielu dostępnych w sklepach, polecamy te, których rodowód jest ściśle tarnowski (szkło, kryształy, chleb). Zapraszamy, więc do sklepów z pamiątkami z Tarnowa, których listę znajdziecie na www.it.tarnow.pl . I jeszcze jedno – nie zapomnijcie o przetworach z tarniny, od której miasto wzięło nazwę. Dostępne są dwie ich wersje – herbatka dla całej rodziny oraz nalewka w wersji dla pełnoletnich.
Na górze św. Marcina znajdują się ruiny zamku założyciela (Spycimira) i późniejszych właścicieli miasta (Tarnowskich i ich następców). Najświetniejszy okres przeżywał za czasów Jana Tarnowskiego, hetmana wielkiego koronnego, który przekształcił go w renesansową rezydencję. Na zamku znajdowała się wtedy wspaniała i słynna w kraju biblioteka. Zamek odwiedzali najwybitniejsi humaniści, min.: J. Kochanowski, M. Rej, M. Kromer, co świadczy zarówno o wykształceniu, jak i klasie intelektualnej samego właściciela. W 1528 r. J. Tarnowski oddał zamek do dyspozycji króla Węgier – Jana Zapolyi, który starał się stąd odzyskać koronę węgierską, a nawet bił tutaj własną monetę. Dziś z ruin zamku rozciąga się najpiękniejsza panorama Tarnowa.
Idąc z ruin na wschód w kierunku widocznego przekaźnika telewizyjnego dochodzimy do wzniesionego w XV w. kościółka św. Marcina. Z tą drewnianą gotycką świątynią wiąże się wiele legend. Jedna z nich mówi, że kościółek przyniosły wezbrane wody Dunajca i pozostawiły na wzgórzu.
Zmęczeni długim chodzeniem wracamy (z góry, już bez podejść) do znajdującej się u stóp ruin zamku restauracji.
fot.: Krzysztof Gzyl