Skamieniałe Miasto
rezerwat przyrody nieożywionej o statusie rezerwatu częściowego. Został utworzony w roku 1974 w miejscowości Ciężkowice, na południowo-zachodnim stoku wzgórza Skała. Zajmuje obszar o powierzchni 14,91 ha. Rezerwat powstał w celu ochrony terenu z licznymi malowniczymi grupami skał z piaskowca ciężkowickiego. Postępująca erozja i wietrzenie nadają tym skałom niezwykłe i niepowtarzalne kształty. Rozrzucone na wzgórzu małe i duże formy skalne sprawiają wrażenie ruin dawnego grodu.
Niektóre z nich posiadają zwyczajowe nazwy np.: Skałka z krzyżem, Grzybek, Baszta Paderewskiego, Piramidy, Borsuk, Warownia, Grunwald, Ratusz, Czarownica. 200 metrów na północny-wschód od rezerwatu znajduje się jar będący pomnikiem przyrody – Wąwóz wodospad. Z roślin objętych ochroną gatunkową na terenie rezerwatu występują: wawrzynek wilcze łyko, marzanka wonna, bluszcz pospolity, storczyki.
Od maja 2019 r. wejście na teren Rezerwatu jest płatne: 3 zł bilet cały, 2 zł bilet ulgowy.
Od czerwca 2019 r. zostaje wprowadzona opłata za parkowanie:
– samochód osobowy 5 zł
– autokar 10 zł
– motor 4 zł
Wokół rezerwatu Skamieniałe Miasto – przewodnik turystyczny
Kamień Grzyb
rezerwat przyrody nieożywionej, o statusie rezerwatu częściowego. Utworzony został w roku 1962 w miejscowości Połom Duży, gmina Nowy Wiśnicz. Położony na północno-wschodnim ramieniu wzgórza Bukowiec, zajmuje obszar 1,83 ha. Rezerwat ten został utworzony w celu zachowania naturalnego fragmentu buczyny karpackiej wraz ze skałą, zbudowaną z piaskowca ciężkowickiego. Skała ma osobliwy kształt grzyba o wysokości 7 m, obwodzie czapy 26 m i obwodzie trzona 17 m. Na skale można odczytać kilka wyrytych łacińskich imion i dat. Prawdopodobnie są to imiona zakonników z położonego niegdyś w Nowym Wiśniczu klasztoru Ojców Karmelitów.
Bukowiec
rezerwat florystyczny o statusie rezerwatu częściowego. Utworzony został 1959 roku na terenie gminy Czchów w miejscowości Tymowa, w kompleksie leśnym, znajdującym się na północnym stoku wzgórza Bukowiec będącego kulminacją pasma ciągnącego się równoleżnikowo od Rajbrotu do Czchowa. Ochroną objęto obszar o powierzchni 5,51 ha. Rezerwat ten został utworzony w celu ochrony naturalnego fragmentu buczyny karpackiej wraz ze stanowiskiem kwitnącego i owocującego bluszczu pospolitego. Z innych gatunków roślin objętych ochroną gatunkową występują: wawrzynek wilcze łyko, marzanka wonna, konwalia majowa, kopytnik pospolity i goryczka trojeściowa.
Torfy
rezerwat florystyczny o statusie rezerwtu ścisłego. Utworzony został w roku 1987 na terenie gminy Czarna Tarnowska w miejscowości Głowaczowa. Zajmuje powierzchnię 11,66 ha. Zróżnicowana powierzchnia terenu i różnorodność siedlisk sprawiły, że na stosunkowo niewielkim obszarze wykształciły się zespoły borów: bagiennego i mieszanego świeżego oraz w części centralnej, torfowiska przejściowego o powierzchni 7,27 ha. W południowej części torfowiska znajdują się stawki powyrobiskowe zarastające roślinnością wodną, licznie występują tu turzyce. Część centralną pokrywają mszary, w których dominującymi są: mchy torfowce i występująca masowo, rzadka już dzisiaj roślina owadożerna – rosiczka okrągłolistna.
Słotwina
rezerwat florystyczny o statusie rezerwatu częściowego. Utworzony w roku 1987 na terenie gminy Pilzno w miejscowości Podlesie Machowskie. Zajmuje powierzchnię 3,3 ha kompleksu leśnego. Rezerwat powstał w celu zabezpiczenia naturalnego stanowiska, objętej całkowitą ochroną gatunkową, paproci – pióropusznika strusiego. Liście płonne tej paproci wyrastają do 1,5 m wysokości i są podwójnie pierzaste, ustawione w taki sposób, że tworzą u nasady wąski i głeboki lejek. Najliczniej rośnie zdłuż Machowskiego potoku. Naterenie rezerwatu znajduje się miejsce lęgowe bociana czarnego.
Lasy Radłowskie
Rezerwat znajduje się w gminie Wierzchosławice. Powierzchnia – 30,99 ha. Utworzony w 2001 roku o powierzchni 30,99 ha. Chronione jest tam stanowisko szafranu spiskiego.
Styr
rezerwat leśno-krajobrazowy, częściowy, utworzony w 1998 roku o powierzchni 97,83 ha na terenie wsi Bieśnik. w gminie Zakliczyn na terenie Ciężkowicko-Rożnowskiego parku Krajobrazowego. Chronione są typowe dla Pogórza Karpackiego naturalne zbiorowiska leśne.
Debrza
rezerwat leśny o statusie rezerwatu częściowego mieszczący się w granicach administracyjnych miasta Tarnowa. Utworzony w 1995 roku o powierzchni 9,5 ha.. Ochronie podlega las o charakterze grądu liściastego (naturalny fragment grądu subkontynentalnego- Tilio – Carpinetum).
Kamionna – Jeziornik
w miejscowości Kamionna, gmina Żegocina, rezerwat leśny o statusie rezerwatu częściowego w 1997 roku. Ochronie podlega buczyna dolnoreglowa w masywie Kamionnej (801 m n.p.m.) o powierzchni 64,04 ha wraz z wyeksploatowanym kamieniołomem oraz stawem w części szczytowej wzgórza.
Panieńska Góra
Rezerwat florystyczny utworzony w 2003 roku o powierzchni 63,23 ha w miejscowości Wielka Wieś w gminie Wojnicz celem ochrony stanowisk dwóch rzadkich w Polsce gatunków storczyków: storczyka bladego (Orchis pallens) i storczyka purpurowego (Orchis purpurea) oraz innych występujących na tym terenie roślin kserotermicznych.
Kamera
Rezerwat utworzony w 1995 roku o powierzchni 38,01 ha w gminie Brzostek, w powiecie dębickim. Naturalne skupisko kłokoczki południowej oraz dobrze wykształcone zbiorowisko żyznej buczyny karpackiej.
Słotwina
Rezerwat florystyczny o statusie rezerwatu częściowego. Utworzony w roku 1987 na terenie gminy Pilzno w miejscowości Podlesie Machowskie. Zajmuje powierzchnię 3,3 ha kompleksu leśnego. Rezerwat powstał w celu zabezpiczenia naturalnego stanowiska, objętej całkowitą ochroną gatunkową, paproci – pióropusznika strusiego. Liście płonne tej paproci wyrastają do 1,5 m wysokości i są podwójnie pierzaste, ustawione w taki sposób, że tworzą u nasady wąski i głeboki lejek. Najliczniej rośnie zdłuż Machowskiego potoku. Na terenie rezerwatu znajduje się miejsce lęgowe bociana czarnego.
Torfy
Rezerwat florystyczny o statusie rezerwatu ścisłego. Utworzony został w roku 1987 na terenie gminy Czarna Tarnowska w miejscowości Głowaczowa. Zajmuje powierzchnię 3,3 ha. Ochronie podlega naturalne stanowisko pióropusznika strusiego (Metteucia struthiopteris).
Wiślisko Kobyle
Ścisły rezerwat wodny utworzony w 1970 roku na powierzchni 6,70 ha we wsi Ispina, gmina Drwinia, powiat bocheński. Fragment dawnego koryta Wisły z bogatymi zbiorowiskami roślinnymi, miejsca lęgowe gatunków ptaków chronionych (starorzecze o kształcie meandru rzecznego: długość 1,2 km, średnica ok. 0,5 km, szerokość od 30 do 60 m.)
Lipówka
Ścisły rezerwat leśny utworzony w 1957 roku na powierzchni 24,95 ha w gminie Drwinia, powiat bocheński. Jest on najstarszy rezerwat przyrody na terenie Puszczy Niepołomickiej.
Ochronie podlega pierwotny las gradowy.
Dębina
Ścisły rezerwat leśny utworzony w 1957 roku na powierzchni 13,14 ha w gminie Drwinia, powiat bocheński. Ochronie podlega starodrzew lasu gradowego.
Długosz Królewski
Rezerwat florystyczny utworzony w 1963 roku na powierzchni 24,20 ha w gminie Drwinia, powiat bocheński. Ochronie podlega stanowisko paproci długosza królewskiego (Osmunda regalis) w Puszczy Niepołomickiej.
Więcej, o obszarach chronionych można znaleźć na:
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie: www.krakow.rdos.gov.pl
Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody, http://crfop.gdos.gov.pl/
Opracowanie:
Tarnowskie Regionalne Centrum Koordynacji i Obsługi Turystyki, 2002
Aktualizacja:
Tarnowskie Centrum Informacji, Marcin Pałach, luty 2010